H
λέξη «Πανούκλα» είχε ειπωθεί για πρώτη φορά. (…)
Οι μάστιγες είναι πράγματι κάτι κοινό, μα δύσκολα πιστεύουμε στις μάστιγες όταν μας χτυπούν κατακέφαλα. Στον κόσμο είχαμε τόσες πανούκλες όσους και πολέμους. Κι όμως, πανούκλες και πόλεμοι βρίσκουν πάντα τους ανθρώπους απαρασκεύαστους. (…) Όταν ξεσπά ένας πόλεμος, οι άνθρωποι λένε: «Δεν θα κρατήσει πολύ, είναι πάρα πολύ ανόητο». Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένας πόλεμος είναι οπωσδήποτε κάτι πάρα πολύ ανόητο, πράγμα που δεν τον εμποδίζει να έχει διάρκεια. Η ανοησία είναι πάντα ανθεκτική, όπως θα διαπιστώσουμε αν σταματήσουμε να σκεφτόμαστε συνεχώς τον εαυτό μας. Οι συμπολίτες μας ήταν, απ’ την άποψη αυτή, όπως όλος ο κόσμος, σκέφτονταν με γνώμονα τον εαυτό τους, μ’ άλλα λόγια, ήταν ανθρωπιστές: δεν πίστευαν στις μάστιγες. Η μάστιγα δεν είναι κάτι μες στα μέτρα του ανθρώπου, οπότε λέμε μέσα μας ότι η μάστιγα είναι κάτι το εξωπραγματικό, είν’ ένας εφιάλτης που θα παρέλθει. Δεν παρέρχεται, όμως, πάντα, και, ενώ ο ένας εφιάλτης διαδέχεται τον άλλον, αυτό που παρέρχεται, είναι οι άνθρωποι και, πρώτα-πρώτα οι ανθρωπιστές, επειδή δεν έχουν λάβει τις προφυλάξεις τους. Οι συμπολίτες μας δεν ήταν πιο ένοχοι από τους άλλους, άφηναν κατά μέρος τη σωφροσύνη, αυτό είναι όλο, και νόμιζαν ότι όλα εξακολουθούν να περνούν από το χέρι τους, πράγμα που υπονοούσε ότι οι μάστιγες ήταν αδύνατο να υπάρξουν. Εξακολουθούσαν να ασχολούνται με τις επιχειρήσεις, ετοίμαζαν ταξίδια,, μόρφωναν απόψεις. Πως θα μπορούσαν να διανοηθούν την πανούκλα, που καταργεί το μέλλον, τις μετακινήσεις και τις συζητήσεις; Πίστευαν πως ήταν ελεύθεροι, ενώ κανένας ποτέ δεν πρόκειται να είν’ ελεύθερος όσο υπάρχουν μάστιγες.
Οι μάστιγες είναι πράγματι κάτι κοινό, μα δύσκολα πιστεύουμε στις μάστιγες όταν μας χτυπούν κατακέφαλα. Στον κόσμο είχαμε τόσες πανούκλες όσους και πολέμους. Κι όμως, πανούκλες και πόλεμοι βρίσκουν πάντα τους ανθρώπους απαρασκεύαστους. (…) Όταν ξεσπά ένας πόλεμος, οι άνθρωποι λένε: «Δεν θα κρατήσει πολύ, είναι πάρα πολύ ανόητο». Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένας πόλεμος είναι οπωσδήποτε κάτι πάρα πολύ ανόητο, πράγμα που δεν τον εμποδίζει να έχει διάρκεια. Η ανοησία είναι πάντα ανθεκτική, όπως θα διαπιστώσουμε αν σταματήσουμε να σκεφτόμαστε συνεχώς τον εαυτό μας. Οι συμπολίτες μας ήταν, απ’ την άποψη αυτή, όπως όλος ο κόσμος, σκέφτονταν με γνώμονα τον εαυτό τους, μ’ άλλα λόγια, ήταν ανθρωπιστές: δεν πίστευαν στις μάστιγες. Η μάστιγα δεν είναι κάτι μες στα μέτρα του ανθρώπου, οπότε λέμε μέσα μας ότι η μάστιγα είναι κάτι το εξωπραγματικό, είν’ ένας εφιάλτης που θα παρέλθει. Δεν παρέρχεται, όμως, πάντα, και, ενώ ο ένας εφιάλτης διαδέχεται τον άλλον, αυτό που παρέρχεται, είναι οι άνθρωποι και, πρώτα-πρώτα οι ανθρωπιστές, επειδή δεν έχουν λάβει τις προφυλάξεις τους. Οι συμπολίτες μας δεν ήταν πιο ένοχοι από τους άλλους, άφηναν κατά μέρος τη σωφροσύνη, αυτό είναι όλο, και νόμιζαν ότι όλα εξακολουθούν να περνούν από το χέρι τους, πράγμα που υπονοούσε ότι οι μάστιγες ήταν αδύνατο να υπάρξουν. Εξακολουθούσαν να ασχολούνται με τις επιχειρήσεις, ετοίμαζαν ταξίδια,, μόρφωναν απόψεις. Πως θα μπορούσαν να διανοηθούν την πανούκλα, που καταργεί το μέλλον, τις μετακινήσεις και τις συζητήσεις; Πίστευαν πως ήταν ελεύθεροι, ενώ κανένας ποτέ δεν πρόκειται να είν’ ελεύθερος όσο υπάρχουν μάστιγες.
… οι τριάντα
μεγάλες πανούκλες που γνώρισε η ιστορία είχαν στοιχίσει στο ανθρώπινο είδος
περίπου εκατό εκατομμύρια νεκρούς. Τι είναι όμως εκατό εκατομμύρια νεκροί; Όταν
κάνουμε πόλεμο, πάλι με δυσκολία μαθαίνουμε τι θα πει ένας νεκρός. Και, αφού ένας
νεκρός δεν έχει βάρος παρά μόνο αν τον δούμε νεκρό, εκατό εκατομμύρια κουφάρια
σπαρμένα στο διάβα της ιστορίας είναι μόνο ένας καπνός, μια ματαιότητα μες τη
φαντασία.
Albert Camus
Η Πανούκλα
μετάφραση:
Βασίλης Τομανάς
εκδόσεις
Εξάντας 1989
photo: Tina Modotti - wires 1925
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου